Fergânî Kimdir?

fergânî;Ekliptik meyli ilk defa tesbit eden büyük astronomi  ve matematik âlimi. İsmi, Ahmed bin Muhammed bin Kesîr el-Fergânî olup, künyesi Ebü’l-Abbâs’dır. Batı bilim dünyasında Alfraganus adıyla tanınır. Fergana’da bulunan ünlü bir Türk ailesine mensuptur.
Dokuzuncu asır başlarında dünyâya geldiği, 861 senesinde hayatta olduğu ve bu târihten kısa bir süre sonra öldüğü kabul edilmektedir. filimlerinin hareketi biliniyordu. Ancak güneşin Hm bir yörüngesi bulunılııfiunu, kendi etrafında Imlıdan doğuya doğru döndüğünü ilk defa FerılAnî
tesbit etti. Ayrıca 41  devam eden astronomi incelemelerinde önlemler arasındaki me-  de hesapladı. Fergânî, güneş tutulmasını önceden tesbit (.•den  bir usûl de buldu. Bu usûlle 842 senesinde bir güneş tutulması olacağını önceden tesbit etti ve o gün bu konuda rasatlarda bulunup incelemeler yaptı. Dünyânın yuvarlak olduğu konusunda yeni deliller gösterdi. Ahmed Fergânî, zamânında İslâm âleminde Hâsib yâni matematikçi olarak da tanınmıştı. Bilindiği gibi astronomi çalışmaları matematiğe dayanmaktadır. Eserlerinden, bu alanda da söz sahibi olduğu görülmektedir. Fergânî’nin derin b  ilgiye sâhib olduğu diğer bir saha da coğrafyadır. Matematikî coğrafya alanında çalışmalar yaptı. Bu saha o devirde astronominin
bir dalı sayılıyordu.  Fizik ve mekanik konusunda da Fergânî’nin çalışmaları vardır. Çizimini kendi hazırladığı ve yapımına nezâret e ttiği Nil nehri sularının hızını ve seviyesini ölçen Mikyâs-ül-Cedîd adlı bir âlet yaptı. Fergânî’nin astronomi ile ilgili eserlerinden altısı günümüze kadar  ulaşabilmiştir. Bu eserlerin en  önemlisi Cevâmiu ilm-in- Nücûm vel-hareket-is semâviyye’dir. Gök cisimlerinin
hareketi ile ilgili bir astronomi kitabı olan bu eserin yazma nüshası Oxford, Paris, Kâhire ve
Amerika’da Princeton Üniversitesi Kütüphânesi’nde bulunmaktadır. Arapça yazılan bu eser