Müslüman anne babalar olarak yemeğe başlarken “Bismillah”, bitirince “Elhamdülillah” deriz; çocuklarımıza da öğretiriz. Eğer bu kelimelerin ne anlama geldiğini ve niçin söylediğimizi anlayacakları bir dille açıklamazsak, çocuklar bu kelimelerin anlama geldiğini kavrayamaz, teğet bir dille söylemiş olurlar. Çocuklarımızın bu kelimeleri duygusal zekalarıyla kavra maları için şöyle bir açıklama yapılabiliriz: “Çarşıdan bir yiyecek aldığımız zaman karşılığında satıcısına para ödüyoruz. Halbuki o yiyeceklerin gerçek sahibi satıcılar değildir, Allah’tır. Acaba o yiyeceklerin gerçek sahibi olan Allah verdiği bu nimetlere karşılık bizden ne istiyor? Nimetlerin gerçek sahibi (Münim-i Hakiki), bizden üç şey istiyor: Zikir, şüküfikir. Yemeye başlarken “Bismillah” (Allah’ım senin adınla başlıyorum) dememiz zikirdir. Yedikten sonra “Elhamdülillah” (Allah’ım verdiğin bu nimetler için sana teşekkür ederim) dememiz şükürdür. Yerken bu nimetleri Allah’ın yarattığını, rahmetiyle binlerce canlı türünü yiyeceksiz bırakmadığını düşünmek fikirdir.” Çoğu evlerimizde çocuklara Bismillah ve Elhamdülillah (zikir ve şükür) demeyi öğretiyoruz, fakat aynı hassasiyeti fikir konusunda göstermiyoruz. Böylece Allah’ın bizden istediği üç şeyden ikisini yani zikri ve şükrü yerine getirmiş oluyoruz. Ancak yerken bu nimetin bize nasıl ulaştığını pek düşünmüyoruz ve çocuklarımızla bunu konuşmuyoruz. O zaman Allah’ın bizden istediği üçüncü şeyi yani fikri yerine getirmemiş oluyoruz. Fikir eksik olduğu için nimetin kıymetini takdir etmiyor, gereken saygıyı göstermiyoruz. Eğer nimete saygımız olsaydı, her gün tonlarca yemek artığı ve ekmek çöpe atılır mıydı? (Not: Kitabımızın “Duygusal Zekayı Geliştirici Etkinlikler ve Oyunlar” bölümünde “Bu Yiyecek Bize Nereden ve Nasıl Geliyor?” başlığı altında nimete saygıyı öğreten bir oyun var, çocuklarınızla oynamanızı tavsiye ederiz.) Yiyiniz İçiniz Fakat İsraf Etmeyiniz
Amerika’da master yaptığım yıllarda, çalıştığım üniversitenin yemek salonu açık büfe şeklindeydi. Öğrenciler ve hocalar dilediği yemekten, salatadan, meyveden veya tatlıdan dilediği kadar alabiliyordu.
Nimete Saygı: Farkındalık ve Teşekkürün İfadesi
Nimete saygı, yaşamımızdaki güzellikleri, lüksleri, yetenekleri ve sahip olduğumuz her türlü avantajı takdir etme ve değer verme anlamına gelir. Bu kavram, sadece maddi varlıkları değil, aynı zamanda sağlık, aile, dostluk gibi manevi değerleri de içerir. Nimete saygı, hayatta sahip olduğumuz ayrıcalıkların farkına varma ve bu nimetlere minnettarlık duyma anlayışını içerir.
Farkındalık Oluşturmak
- Maddi Nimetlere Duyarlılık: Nimet, sadece büyük varlıklar değil, günlük hayatta sıklıkla karşılaşılan küçük ayrıcalıkları da içerir. Bu, bir kucaklaşma, güzel bir manzara, bir kahvenin tadı veya bir kitabın huzurudur. Maddi nimetlere duyarlılık geliştirerek, hayatın küçük zevklerini fark etmek ve değerini bilmek mümkündür.
- Manevi Değerlere Odaklanmak: Sağlık, sevdiklerimizle geçirilen zaman, dostluk gibi manevi değerleri fark etmek de önemlidir. Bu unsurlar, hayatımıza anlam ve mutluluk katan nimetlerdir. Bir kişi, sahip olduğu manevi değerlere daha fazla odaklandıkça, nimetlere saygı duygusu da artar.
Minnettarlık İfade Etme
- Teşekkür Ritüeli: Nimetlere saygı, teşekkür etme ritüeli ile güçlenir. Günlük hayatta karşılaşılan olumlu olaylar veya başarılar için teşekkür etmek, bu nimetlere saygı göstermenin bir yolu olabilir. Bu, hem kendimize hem de çevremizdeki insanlara yönelik bir minnettarlık ifadesidir.
- Günlük Tutma Alışkanlığı: Bir nimet günlüğü tutmak, her gün karşılaşılan olumlu deneyimleri yazmak, kişinin sahip olduğu nimetlere daha fazla odaklanmasına ve değer vermesine yardımcı olabilir. Bu, zor zamanlarda bile olumlu noktaları hatırlamayı sağlar.
Nimetlerin Paylaşımı
- Bağış ve Yardımseverlik: Nimetlere saygı, sahip olduğumuz ayrıcalıkları başkalarıyla paylaşma anlamına da gelir. Bağış yapmak, yardımseverlikte bulunmak, toplum içindeki güzellikleri paylaşmak, nimetlere saygıyı pratikte ifade etmenin bir yoludur.
- Empati Geliştirmek: Başkalarının yaşadığı zorlukları anlamak, onların nimetlerini takdir etmek ve onlarla empati kurmak, nimetlere saygının bir yansımasıdır. İnsanlar arasındaki bağları güçlendirmek için bu empatik yaklaşım önemlidir.
Nimetlere Saygı ve Huzur
Sonuç olarak, nimetlere saygı, yaşamın güzelliklerini ve avantajlarını takdir etmek, bu nimetlere minnettarlıkla yaklaşmak ve başkalarıyla paylaşmak anlamına gelir. Bu duygu, hem bireyin iç huzurunu artırır hem de toplumsal ilişkilerde olumlu bir etki yaratır. Nimetlere saygı, hayatın zorluklarına rağmen pozitif bir bakış açısı geliştirmenin ve daha anlamlı bir yaşamın kapılarını aralamanın bir yoludur.