DENEYSEL psikoloji, okul çağına kadar çocukta sanatsal (arlifact) bir düşünce biçimi olduğunu ileri sürmektedir. Buna göre çocuk gördüğü her şeyin bir insan eliyle yapıldığını; güneş, ay, yıldızlar, denizler, dağlar ve nehirler gibi zor şeylerin de daha güçlü ve daha büyük bir insan tarafından yapıldığını düşünmektedir. Çocuktaki bu “büyük işleri büyük insan yapar” düşüncesi ileride, soyut zekanın gelişmesi ile birlikte, “Allah, yoktan var eden, her şeyi bilen, her şeye gücü yeten, kâinatın tek sahibidir” inancını kolay kabul etmesini sağlamaktadır. Deneysel psikolojinin kurucusu Piaget’e göre bir çocuğa Allah inancı verilmese bile, bu sanatsal düşünce yeteneği sayesinde kâinatın bir yaratıcısı ve yöneticisi olduğunu kolayca bulabilecektir. Çocuk ayrıca soyut zekanın işlemeye başladığı okul yaşına kadar aniınist (her şeyi canlı kabul eden) bir dünya görüşüne sahip olduğu için Allah’ı büyük bir insana benzetmekten kurtulamaz. Bu yüzden çocukların “Allah nerede oturuyor? Allah’ın evi var mı? Allah’ı neden göremiyoruz? Allah’ın çocukları var mı? Allah bulutların üzerinde mi oturur? Cennet Allah’ın evi midir? Allah Güneş’i tutabilir mi? Allah denize girse boğulmaz mı? Allah dikildiği zaman kafa.
Çocuklarda Allah Telakkisi ve Dini Gelişim
Günümüzde çocukların dini gelişimi, ailelerin ve toplumun dikkat etmesi gereken önemli bir konudur. Çocuklara Allah’ı tanıtmak, onlara doğru bir şekilde din anlayışı kazandırmak ve dinî değerlere saygı duymalarını sağlamak, ebeveynlerin sorumluluğundadır. Bu yazıda, çocuklarda Allah telakkisinin nasıl oluştuğu ve bu sürecin nasıl desteklenebileceği üzerine odaklanacağız.
Çocuklarda Allah Telakkisi Nedir?
Çocuklarda Allah telakkisi, genellikle aile, çevre ve toplumun etkisiyle şekillenen bir kavramdır. Allah’a inanç, çocuğun dünyaya bakışını etkileyen temel bir unsur olarak ortaya çıkar. Bu inanç, çocuğun ahlaki değerleri, sorumluluk duygusu ve empati gibi özelliklerini etkileyebilir.
Doğru Bilgi Verme
Çocuklarda Allah telakkisi, öncelikle doğru bilgiyle başlar. Ebeveynler, çocuklarına Allah’ın varlığını, birliğini ve merhametini anlatarak temel bir dinî bilgiye sahip olmalarını sağlamalıdır. Ancak, bu bilgi verme sürecinde abartıdan kaçınılmalı ve çocukların anlayabileceği bir dil kullanılmalıdır.
Model Olma
Ebeveynlerin ve yakın çevrenin, çocuklarda Allah telakkisini olumlu bir şekilde etkilemesi için model olması önemlidir. Günlük yaşantınızda gösterdiğiniz değerler, dürüstlük, adalet, sevgi gibi davranışlarınız çocukların Allah’a dair düşünce ve duygularını şekillendirebilir.
Dini Deneyimler
Çocuklarda Allah telakkisi, dini deneyimlerle pekiştirilebilir. Aile, çocuklarıyla birlikte ibadet etmeli, dua etmeli ve dini bayramları birlikte kutlamalıdır. Bu deneyimler, çocukların Allah’a karşı duyarlılık geliştirmelerine yardımcı olabilir.
Sorulara Doğru ve Açık Cevaplar
Çocuklar genellikle Allah, din ve hayatın anlamı gibi konularda sorular sorarlar. Ebeveynlerin bu sorulara anlayabilecekleri bir dilde, doğru ve açık cevaplar vermesi, çocukların Allah telakkisini daha sağlıklı bir şekilde oluşturmalarına yardımcı olabilir.
Empati ve İyi İlişkiler
Çocuklar, çevrelerinde gördükleri sevgi, hoşgörü ve adaletle Allah’ın varlığı arasında bir bağlantı kurabilirler. Bu nedenle, ebeveynler çocuklarına empati, iyilik ve yardımseverlik gibi değerleri aşılamalı ve çocukların çevreleriyle sağlıklı ilişkiler kurmalarına destek olmalıdır.