Habeş El-Hâsib Kimdir?

Habeş el-Hâsib bir çok eser yazmıştır. Bunlardan bazıları şunlardır:
1- Ez-Zîc alâ mezhebi’s-
Sindhind: Sâlih Zekî’nin
bu isimle tanıttığı
eser, Habeş’in Siddhanta
Brahmagupta adlı Hint
a s tro n om i-m a tem a tik
klasiğine dayanarak hazırladığı
ilk astronomi
cetvelidir.
2- Ez-Zîc-ü’l-mümtehan:
En meşhur eseri olup
Halîfe Me’mûn döneminde
yapılan (yahut şahsen
yaptığı) gözlemlere dayanılarak
Batlamyus modeline
göre tertip edilmiştir.
3- Ez-Zîcü’-Dımaşkî.
4- Ez-Zîc-üş-şağir: Zîcüş-
şâh adıyla da anılan
eser günümüze golılti
miştir. İsmi, Pehlnvi «İn
nemi astronomi yftnİMiıi
lerine göre hazırlandıö”».
akla getirmektedir.
5- Ez-Zîc-ül-Mo’mıih!
Sâlih Zeki, zamâmmı#*
ulaşmamıştır.
6- Kitâbü ‘Amel II im
turlâb.
7- Kitâbfîma rifet-ll-ku
re vel-amel bihâ: Kürenin
tanımı ve astronomik k i
şatlarda kullanımı üzerino
kaleme alınmış kısa fakni
yoğun bir çalışma olup Ih
lâm dünyasında bu konu
da telif edilen ilk eserleı
dendir. Tenkitli neşri R.
Lorch ve P. Kunitzsch tara
fından yapılarak “Habash
al-Hâsib’s Book on the
Sphere and Ifs Use” adıy
la İngilizce’ye çevrilmiş ve
bir incelemeyle birlikte
1985’te Frankfurt’ta yayımlanmıştır.
– 8- Ma’rifetü keyfiyyetil-
ersâd vel-amel bizât-ilhalak:
“Zâtü’l-halak” adlı
astronomi aletinin nasıl kııllıımlacağını anlatanMinin iki nüshası bilin-
Mmktodir. Bunlardan başİn
(çeşitli kaynaklarda Ki-
|AI> ul-Eb’âd vel-ecrâm,
Minb-üd-Devâ’ir-is-selâsıi
mümâsse ve keyfiyyetıl
ovsâl, Kitâb-ür-Rahâ’im
vol makâyîs, Kitâbü Amelin
sutûh-il-mebsûta velkfl’ime
vel-mâile vel-münluırife
gibi eserleri de ziklodilmektedir.
1-Fihrist, sh. 384;
2-Tahdîdü nihayât-il-emâkin; sh.
101,
3-Tabakât-ül-iimem; sh. 140-141
4-İhbâr-ül-ulemâ; sh.117
5-Die Mathematiker; s. 12-13
6-Asâr-ı Bakiye; cild-1, sh.156-157
7- İhnü’l-felek tânhuhu indel-Arab
fil-kurûni’l-vüstâ; sh. 248-249
8- Brockelmann, CAL-I, 250
9- Introduction to the History of Science;
cild-1, sh. 545,550,565,667
9- Habash al-Hasib, Ahmed Ibn Abdallah
al-Marıvazi; (Sevim Tekeli,
DSB, V, 612-620)
10- The Observatory in İslam, sh.
57-60, 65-69, 75-81
11- Habeş el-Hâsib’in El-Demişki
Adiyle Maruf Zîc’inin Mukaddemesi
(Arapça Metin ve Tercüme),
Aydın Sayılı, DTCFD, XlII/4
(1955), s. 133-151)
hacı paşa;
Yıldırım Bâyezîd Han
devrinde yetişen fıkıh ve
tıp âlimi. İsmi, Hıdır bin
Ali bin Hattâb olup, Hacı
Paşa diye meşhurdur. Lakabı
Celâlüddîn’dir. Aslen
Aydınlı olan Hacı Paşa,
Konya’da doğdu.
Anadolu’da ilim öğrendikten
sonra, Mısır’a gitti
ve büyük âlim Ekmelüddîn
Bâbertî’den yüksek