Yerde ve gökte, kainatta ne kadar varlık
varsa hepsinin Allah’ı andıkları, zikir ve tes
bih ettikleri Kur’an’ın birden fazla ayetle
rinde ifade edilmektedir:
‘Hiçbir şey yoktur ki, Ona hamd ile tes
bih etmesin. Ne var ki siz onların teşbihle
rini iyi anlayamazsınız.’ (Isra, 44).
‘Baksana göklerde ve yerde olan herkes
I- inatlarını çarparak uçan dizi dizi kuşlar
hep Allah’ı teşbih ederler. Onlardan her biıı
kendi duasını ve teşbihini pek iyi bellemiştir.’
(Nur, 41)
‘Yerde ve gökte ne varsa hepsi Onu (All. teşbih eder.’ (Haşr, 24).
Ayetlerden anlaşıldığı gibi yerde ve gökle
mevcut bütün varlıklar Allah’ı anıyor, ve tenzih ediyor. Ayetlerde kim var ne varsa, hepsi deniyor. Kim ve neden
mi,ünden maksat, akıllı-akılsız, bilinçli-bilinçsiz,
canlı-cansız bütün varlıkların hepsini
kapsıyor. ‘Kim’ ve ‘ne’ kapsamına giren
varlıkları şöyle sıralayabiliriz: Melekler, inanlar,
cinler, hayvanlar, bitkiler ve cansız
maddeler. Melek, insan ve cinlerin zikir ve
teşbihleri bilinmektedir. Ancak, hayvan, ki ve cansız maddenin nasıl zikir ve
ettikleri, Allah’ı nasıl andıkları hakkında
herkesin anlayabileceği açıklıkta bir bilgi
vık. Ayete göre, bir bülbül, bir gül ve hat
elimizdeki kalem dahi zikir ve teşbih
ederler, Allah’ı anarlar, bir nevi Bismillah
derler. Kur’an diyor ki: ancak siz bunların
teşbihlerini iyi anlayamazsınız.
Hayvan, bitki ve cansız maddenin zikir
etmelerini anlamanın iki yolu var: Biri mu
cize ve keramet yoluyla; diğeri de bilim
teknolojiyle…
Mucize devri kapanmıştır. Çünkü o ancak
peygamberler eliyle olur. Kur’an ve Hz Peygamberin hayatına baktığımız zaman hay
van, bitki ve cansız varlıkların mucize olarak
açık bir şekilde teşbih etmiş olduklarını görüyoruz.
Nemi Suresinde ifade edildiğine göre,
Allah’ın kendisine kuş dilini öğrettiği Hz.
Süleyman, askerleriyle bir vadiden geçer
ken, bir karıncanın Kur’an ifadesiyle şu söz
lerini duyar: ‘Ey karıncalar topluluğu, çabuk evlerinize girin, Süleyman ve askerleri
farkına varmadan sizi çiğnemesin.’
Bunun üzerine Hz. Süleyman tebessüm
eder. Hz. Süleyman’ı Peygamber olarak tanıyan
karıncanın Allah’ı da tanıdığı aşikardır.
Devenin, ağaçların, dağ ve taşların Re-
Milullah’ı tanıyıp selam verdikleri sahih rivayetlerle
sabittir. Bir rivayette de Resulull.
ıh’ın bir gün avucuna aldığı çakıl taşlanılın,
başta dört halife olmak üzere bir grup
habelerin huzurunda “subhanellah, sublıanellah”
diye yüksek sesle teşbih ettikleri
vc hazır bulunan sahabelerin bu sesi işittikleri
belirtilmektedir.
Mucize olarak hayvan, bitki ve cansız
varlıkların teşbih ettikleri bütün Müslümanların
kabul ettiği bir gerçektir. Ancak
luıgün bunları inancı zayıf insanlara kabul
ettirmek, onları buna inandırmak zor olsa
p.erek. Görmediğime inanmam diyenleri de
ikna etmek gerekir. Bazı velilerin de zaman
zaman hayvan, bitki ve cansız varlıklarla konuştukları,
onların teşbihlerini işittikleri bir